محصولات کشاورزی همواره بر اساس سایز، شکل ظاهری، رنگ و دیگر عوامل در میادین میوه و تره بار دارای درجه بندی و کیفیت می باشند. در گذشته به دلیل عدم توجه به درجه بندی محصولات، کشاورزان و باغداران از داشتن سود بیشتر در فروش محصولات خود بی نصیب مانده و گاهأ به دلیل داشتن مواردی در عدم کیفیت مطلوب متضرر می شده و از اعتبار فروش در مراحل بعدی دچار زیان هایی می شدند. جداکردن دستی و به اصطلاح دست چین کردن محصولات کشاورزی کاری بس دشوار و مشقت بار می باشد. دست چین کردن مختص محصولات کشاورزی نبوده و در دیگر موارد نظیر خشکبار و حبوبات رواج داشته است.
با ورود تکنولوژی و علوم و فنون مهندسی روز در دنیا این امکان فراهم گردیده که امروزه بتوان این عملیات (دست چین کردن) به صورت مکانیزه و هوشمند انجام گردد.
در کشورهای پیشرفته پس از جمع آوری محصولات کشاورزی و یا باغات میوه به منظور درجه بندی محصولات از شیوه ای بهره می برند که می توانند به راحتی محصولات را طبقه بندی کرده و روانه بازار فروش کنند.
طراحان و سازندگان دستگاههای صنعتی به وسیله تجهیزات و فناوری های روز دنیا توانسته اند دستگاهی را ابداع نمایند که به
Sorting شناخته شده و در صنایع کشاورزی بزرگ بسیار کارآمد می باشد.
به لحاظ لغوی Sort معنی جداسازی،مرتب کردن و به اصطلاح دسته بندی کردن می دهد.
اساس کار دستگاه sorting (سورتینگ) به صورتی است که به کمک امکانات و توانایی هایی که دارد می تواند محصولات سالم را از محصولات ناسالم جدا نماید.
قابلیت هایی که نمونه های پیشرفته این نوع دستگاهها دارند به روشی عمل می کنند که رنگ، سایز و جثه، فرم و شکل را تشخیص داده و می توانند محصولات را در حین درجه بندی عملیات بسته بندی را انجام دهند.
دستگاه سورتینگ (Sorting machine) دارای قسمتهای مختلفی می باشد که روند کار دستگاه به وسیله آنها انجام می شود.
قسمتهای اصلی دستگاه شامل:
سیستم سازه و اسکلت:که کلیه تجهیزات اعم از سیستم های کنترل و دیگر تجهیزات بر روی آن نصب شده که جنس آن می تواند از فولاد ضد زنگ (استیل) و یا آلومینیوم باشد.سازه می تواند تلفیقی از این دو باشد.
سیستم کنترل و راه انداز:شامل انواع سوئیچ و کلید های امنیتی،کابل و سیم کشی, کلید های فرمان,کنتاکتورها،کنترل فاز(در مدارسه فاز) و کلیه ادواتی که در صحت کار و ایمنی دستگاه دخیل می باشند.
سیستم و مدار مانیتورینگ:اصولأ در این سیستم از سنسورها، دوربینها، پرژکتورها، انواع حسگر،PLC و دیگر تجهیزات مدرن به منظور بهینه سازی عملیات کاری استفاده می کنند.
سیستم انتقال و حرکت:این سیستم شامل نوارنقاله،الکتروموتور siemens و گیربکس می باشد.لازم به ذکر است که در بعضی نمونه های این دستگاه ویبراتور در حین انتقال بر روی نوار نقاله عمل کرده که این قابلیت به جدا کردن پوسته ها و ضایعات کمک قابل ملاحظه ای خواهد کرد.
شایان ذکر است که در مدل های پیشرفته دستگاه سورتینگ این قابلیت وجود دارد که در کنار دستگاه سورتینگ دستگاه بسته بندی نیز وجود داشته و روند کار انجام می گردد. امروزه با توجه به نیاز برای هر محصول دستگاههای سورتینگ کاملتر و پیشرفته شده اند که می توانند دارای وان های مخصوص شستشو و ضدعفونی نیز باشند. بر حسب سفارش و نیاز مشتری این دستگاهها می توانند با قابلیت ها و امکانات بیشتر و یا کمتری ساخته شوند.
طراحان و سازندگان بسیاری اقدام به تولید انواع دستگاه سورتینگ نموده اند که نمونه های تولید شده و موجود در بازار مخصوص انواع میوه، مرکبات و خشکبار می باشند. دستگاه سورتینگ می تواند به منظور بهینه سازی در کیفیت و درجه بندی محصولات در برند سازی و شهرت یک محصول نقش مفیدی را ایفا نماید.
در تمامی دستگاههای مذکور وجود قسمتهای مختلف برای تمامی مدل ها قابل تغییر (اضافه یا کم کردن) می باشد ولی قسمتی که در تمامی مدل ها ثابت بوده، قسمت نوار نقاله می باشد، نوار نقاله بنابر مدل دستگاه می تواند دارای طول های مختلفی باشد. نوار نقاله ها می توانند بر حسب مدل دستگاه به صورت افقی و یا عمودی عمل کرده که خود نوار نقاله ها به لحاظ داشتن جنس متریال می توانند از انواع پلاستیک و یا فلزاتی همچون استیل ساخته شوند.
نیروی محرک و عامل اصلی حرکت در نوارنقاله, الکتروموتور و گیربکس آن می باشد.سازندگان دستگاههای سورتینگ از نمونه های مختلف الکتروموتور و گیربکس صنعتی موجود در بازار استفاده می کنند.
الکتروموتور مصرفی در این دستگاهها می تواند از نوع جریان تک فاز و یا سه فاز باشد، اما بنا بر سرعت مورد نیاز در حرکت نوار نقاله باید از گیربکس استفاده نمود, دلیل استفاده از گیربکس این موضوع می باشد که نمی توان الکتروموتور ها را به صورت مستقیم در نوارنقاله ها و یا دیگر ادوات استفاده کرد, الکتروموتور به دلیل داشتن سرعت بالا و گشتاور پایین این قابلیت را ندارد که بتوان به صورت مستقیم در تجهیزات استفاده شود, لذا به عامل و یا عواملی نظیر گیربکس احتیاج پیدا خواهیم کرد.
گیربکس های مورد مصرف در نوار نقاله دستگاه سورتینگ می تواند از گیربکس های مکعبی انتخاب شود که به لحاظ خاصیت ظاهری و کارکرد توانایی و قابلیت های قابل قبولی دارد.
مزیت گیربکس های کتابی شامل:
*قیمت مناسب و صرفه اقتصادی بیشتر
*قابلیت نصب در بیشتر حالات و زوایا
*راندمان کاری قابل قبول
*صدای کم در حین کارکرد
*طول عمر مفید
در بازار فروش و رقابت برندهای متفاوتی از گیربکس nmrv وجود دارد که می توانند مورد استفاده سازندگان دستگاههای سورتینگ قرار بگیرند, در میان برند های موجود در بازار می توان به گیربکس های کتابی شرکت سهند دور اشاره کرد.
شرکت سهند دور یکی از تولید کنندگان بزرگ صنعت گیربکس سازی در کشورمان محسوب می گردد که در استان اصفهان فعالیت دارد از تولیدات روتین این شرکت می توان به طراحی و ساخت انواع گیربکس کتابی با سایزهای مختلف اشاره کرد.