مدیریت سایت در این مقاله قصد داریم تا شما را با تفاوت های میان الکترموتور تک فاز با الکتروموتور سه فاز آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.
درابتدا لازم است تا با تفاوت هایی از الکتروموتور ها آشنا شوید و سپس به توضیح هر کردام می پردازیم:
- راندمان الکتروموتور های سه فاز از الکتروموتور های تک فاز بالاتر می باشد.
- الکتروموتور های سه فاز ترک راه اندازی بیشتری دارند.
- الکتروموتور های تک فاز در توان محدودیت دارند و حداکثر میتوانند تا توان 5 اسب بخار تولید کنند.
- الکتروموتور های سه فاز جریان کشی کمتری نسبت به الکتروموتور های تک فاز دارا می باشند.
- عموما الکتروموتور های سه فاز لرزش کمتری نسبت به الکتروموتور های تک فاز دارا می باشند.
حال که به صورت خلاصه با تفاوت های الکتروموتور های تک فاز با سه فاز آشنا شدید اکنون قصد داریم تا شما را با ویژگی های الکتروموتور های تک فاز با سه فاز بیشتر آشنا کنیم و در ابتدا با ویژگی های هر کدام شما را آشنا می کنیم و در آخر تفاوت های موجود در هر کدام را نتیجه گیری می نماییم.
ویژگی های الکتروموتور های تک فاز
- در الکتروموتورهای تک فاز از دو سیم پیچ که یکی از آن سیم پیچ ها سیم پیچ اصلی و دیگری نقش سیم پیچ راه انداز را دارد که استاتور موجود در الکتروموتور را با اختلاف زاویه 90 درجه الکتریکی نسبت به یک دیگر قرار می دهد . نقش سیم پیچ راه انداز ایجاد یک میدان الکتریکی دوار است که برای شروع به کار الکتروموتور لازم می باشد. بعد از استارت موتور، سیم پیچ راه انداز می تواند از مدار خارج گردد.
- الکتروموتور های تک فاز دارای انواع مختلفی هستند که شامل الکترو موتورهایی با فاز شکسته ، خازن دار ، قطب چاکدار ، دفعی ، اونیورسال ، سنکرون می باشند.
- در الکتروموتورهایی با فاز شکسته سیم پیچ اصلی با تعداد دور و قطر زیاد و سیم پیچ فرعی با تعداد دور و قطر کم انتخاب می گردد و بعد از راه اندازی، سیم پیچ راه انداز به وسیله کلید گریز از مرکز از مدار خارج می گردد . این نوع از الکتروموتورها دارای گشتاور راه اندازی کمی هستند.
- در الکتروموتورهای خازن دار سری که دارای سیم پیچ فرعی است یک خازن قرار دارد که این نوع الکتروموتورها به سه دسته که شامل خازن موقت ،خازن دائم ،خازن دائم و موقت ساخته می شوند.
- موتور با قطب چاکدار سیم پیچ فرعی ساخته نمی شود در عوض به جای آن یک حلقه اتصال کوتاه مسی یا آلومینیومی روی استاتور موجود است. این موتور تا توانهای 120 وات ساخته میشوند.
- الکتروموتور اونیورسال دارای روتور سیم پیچی شده هستند و میتوانند با برق متناوب و مستقیم کار نمایند . این الکتروموتور ها دارای یک عدد جاروبک و همچین یک عدد تیغه کلکتور هستند . سرعت این نوع از الکتروموتور ها تا بیست هزار دور در دقیقه می رسد . و در وسایل خانگی چون جارو برقی و چرخ گوشت وآسیاب کاربرد دارد .
- برای تغییر جهت چرخش الکتروموتورهای تک فاز باید جهت جریان در سیم پیچ اصلی نسبت به فرعی یا فرعی نسبت به اصلی عوض گردد.
- از رابطه 60F/2P می توان سرعت سنکرون در موتورهای القایی را محاسبه کرد که در این رابطه F فرکانس و 2p تعداد جفت های قطب هستند.
- در الکتروموتورهای تک فاز که کلید گریز از مرکز دارند آن کلید گریز از مرکز در 75 درصد دور نامی عمل می نماید و سیم پیچ فرعی را از مدار خارج می سازد.
ویژگی های الکتروموتور های سه فاز
سرهای هر سیم پیچ در استاندارد IEC با حروف U1,V1, W1 و انتهای هر سیم پیچ با حروف U2 , V2, W2 مشخص می گردند .
سرهای هر سیم پیچ در استاندارد VDE با حروف U , V ,W و انتهای هر سیم پیچ با حروف X, Y, Z مشخص می گردند.
- الکتروموتور سه فاز را میتوان به دو روش ستاره ای و یا مثلثی که به نوع الکتروموتور بستگی دارد راه اندازی کرد .
- در اتصال ستاره ای سه سر U2,V2,W2 به یکدیگر وصل گردیده و به سرهای U1,V1,W1 به ترتیب به فازهای L1,L2,L3 متصل می شود .
- در اتصال مثلثی فاز L1 به دو سر U1,W2 و فاز L2 به دو سرV1 , U2 و فاز L3 به دو سر W1, V2 متصل میشوند .
- ولتاژ رسیده به هر سیم پیچ موتور در حالت مثلث ١.٧برابر حالت ستاره ای می باشد . به عبارت دیگر ولتاژ دریافت شده به هر سیم پیچ موتور در حالت ستاره ١.٧/١برابر حالت مثلثی می باشد .
- جریان عبوری از هر سیم پیچ در حالت مثلث ١.٧برابر حالت ستاره است .به عبارت دیگر جریان عبوری از هر سیم پیچ در حالت ستاره ای ١.٧/١ برابر حالت مثلثی می باشد .
- توان الکتروموتور در حالت مثلثی 3 برابر توان همان الکتروموتور در حالت ستاره ای است پس می توان نتیجه گرفت در جاهایی که به توان بالاتری نیاز دارید از حالت مثلثی استفاده نمایید اما باید به ولتاژ خط نیز توجه کرد که در ادامه به آن می پردازیم.
- در روی پلاک الکتروموتورهای سه فاز عبارتی مشابه Y 380 موجود است که نشان دهنده ولتاژ قابل اتصال در حالت ستاره ای می باشد . در این مثال الکتروموتور در حالت مثلثی باید به شبکه ای وصل گردد که ولتاژ خط آن 220 ولت و به شبکه ای میتواند ستاره وصل شود که ولتاژ خط آن 380 ولت باشد .
- موتور سه فاز دارای 3 سیم پیچ می باشد که نسبت به هم روی استاتور 120 درجه الکتریکی اختلاف مکانی دارند .
در انتها لازم است که گفته شود که با قبل از خرید الکتروموتور خود به این تفاوت ها دقت فرمایید.
مزیت های سیستم سه فاز نسبت به سیستم تک فاز
- در جریان های تک فاز زمان هایی هستند که اندازه توان به صفر می رسد اما در جریان های سه فاز به علت اگر یک فاز صفر شود دو فاز دیگر همچنان دارای توان هستند هیچ زمانی پیدا نخواهد شد که توان اندازه اش صفر شود.
- در سیستم های تک فاز لازم است که به سیم پیچ راه انداز دارند چون برای شروع به حرکت در آوردن الکتروموتور هایی که جریانشان به صورت متناوبی است در ابتدا نیاز به نیرو محرکه ای گردان هست که این میدان با جریان تک فاز ساخته نمی شود و در اینجا سیم پیچ راه انداز وارد می شود و نیروی گردان اولیه را تولید می کند. اما در سیستم های سه فاز میدان گردان به علت اختالف فاز 120 درجه ای بین فازها به راحتی ایجاد می گردد.
- سیستم های سه فاز نیرو محرکه ای که درست می کنند بر خالف سیستم های تک فاز که در هر لحظه دارای مقدار های مختلفی است، در تمام لحظات دارای مقداری ثابت هستند و همین امر سبب می شود که سرو صدای موتور های تک فاز نسبت به سه فاز بیشتر باشد و موتور های سه فاز در اصطالح نرم تر و روان تر کار کنند.
.jpg)
- اندازه ی الکترو موتورهایی که سه فاز هستند در توان برابرنسبت به تک فاز کوچک ترمی باشد.
- موتور های سه فاز دارای ساختمانی بسیار ساده هستند و به دلیل همین ساختمان ساده استهالک بسیار کمی دارند و تعمیر و نگهداری آنها ساده تر می باشد..لازم به ذکر است که این نوع از الکتروموتور ها به حدی ساختمان ساده ای دارند که شرکت بزرگی مانند تسلا در ماشین های الکتریکی خود از این نوع الکترموتور ها استفاده می نماید.
- الکتروموتور های سه فاز همانطور که گفته شد برای شروع به کار خود نیاز به هیچ گونه سیم پیچ راه اندازی برخلاف الکتروموتور های سه فاز ندارند و به خاطر داشتن همین سه فاز مجزا با دارا بودن مقدار عددی برابری و اختالف فاز زمانی 120 درجه ای در یک موتور سه فاز برآیند نیرو ها در جهت گرداندن محور موتور همیشه یک عدد مثبت است.
- الکتروموتور سه فاز با مشخصاتی در مقابل همان نوع از الکتروموتور تک فاز وزن و قیمت کمتری دارد.
در آخر لازم به ذکر است همانطور که گفته شد الکتروموتور های سه فاز در قیاس با الکتروموتور های تک فاز دارای ویژگی های متعددی در عین اینکه قیمت پایین تر و وزن کمتری دارند برخوردار هستند و همین امر سبب شده است که میزان استفاده از این نوع الکتروموتور ها روز به روز افزایش یابد اما این را نیز باید در نظر بگیریم که الکتروموتور های تک فاز نیز دارای ویژگی هایی هستند که باعث شده است همچنان در صنایع مختلف صنعتی از آنها استفاده شود.