الکتروموتور یا موتور الکتریکی اولین بار در سال 1883 بعد از معرفی اصول میدان مغناطیسی توسط پروفسور تسلا معرفی گردید.
تسلا با طراحی یک موتور القایی دو فاز، توانست نام خود را در تاریخ ثبت نماید و سه سال بعد گالیلو فراریس در ایتالیا، مستقلاً تحقیقاتی را در این باره آغاز کرد و نتایج خود را در آکادمی علوم ایتالیا نشر داد.
از نظر بسیاری از محققین، حرکتی که این دو در دهه 80 آغاز کردند، پایه گذار انقلاب صنعتی دوم به شمار می رود. علت آن است که با اختراعات این دو، روند تولید و انتقال انرژی الکتریکی سهولت یافت.
پس از آن در سال 1890 اولین الکتروموتور سه فاز روتور قفسه سنجابی اختراع شد که امروزه در صنایع مختلفی به کار می رود.
موتورهای الکتریکی ( الکتروموتور ) چگونه کار می کند؟
پس از اختراع برق، بی شک موتور و به طور خاص الکتروموتور یکی از مهمترین اختراعات مهندسی و تکنولوژی بوده است.
به عنوان یک پاسخ ساده به اینکه الکتروموتور چگونه کار می کند باید گفت، الکتروموتور انرژی الکتریکی را به انرژی مغناطیسی و پس از آن به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند. اما این کار به سادگی صورت نمی پذیرد.
اغلب موتور های الکتریکی دوار هستند ولی موتور های الکتریکی هم وجود دارند که دوار نیستند. برعکس ژنراتور ها که نیروی مکانیکی را به الکتریکی تبدیل می کنند، در الکتروموتور نیروی الکتریکی به مکانیکی تبدیل می شود.
از زمان اختراع موتور تا به الان پیشرفتهای وسیعی در این زمینه گسترش یافته است. به طور کلی وقتی جسمی که حامل جریان الکتریکی است تحت میدان مغناطیسی قرار میگیرد، بر روی آن جسم نیرو اعمال میشود.
به عنوان یک مثال ساده میتوان دو آهنربا را در نظر گرفت. در آهنربا قطب های همنام هم دیگر را دفع و قطب های نا همنام یکدیگر را جذب می کنند.
در الکتروموتور یک بخش ثابت قرار دارد که استاتور نامیده می شود و یک بخش دوار که روتور است.
تصویر زیر دسته بندی انواع الکتروموتور را نمایش می دهد:
امروزه الکتروموتور به همراه گیربکس صنعتی و پمپ کاربردهای فراوانی در صنعت، ساختمان و کشاورزی دارند.
به عنوان مثال الکتروموتور در صنایعی مثل پتروشیمی و سیمان، کارخانه های مختلف مواد غذایی، صنایع پوشاک، ساختمان، ابزارهای قدرتی و سرعتی و چندین کاربرد مختلف دیگر مورد استفاده هستند.
انواع الکتروموتور
الکتروموتور به سه دسته کلی تقسیم بندی می شوند. الکتروموتور دی سی DC ، الکتروموتور AC و الکتروموتور خاص. موتورهای DC یا Direct Current همانطور که از اسمش پیداست با جریان مستقیم و موتورهای AC یا Alternating Current با جریان متناوب کار می کنند.
موتورهای با جریان مستقیم قدمت بیشتری دارند و جزء نسخه های ابتدایی برای الکتروموتور به شمار می روند. امروزه دینام های با جریان متناوب کاربرد بیشتری دارند و با دو نوع الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز در دسترس هستند.
الکتروموتور خاص بنا به سفارش و برای کارهای خاص تولید می شوند و در بخش ثبت سفارش خاص شما می توانید الکتروموتور درخواستی خود را ثبت کنید تا کارشناسان فنی با شما تماس حاصل نمایند.
موارد مصرف الکتروموتور
امروزه الکتروموتور یکی از مهمترین اجزاء صنعت به شمار رفته و روزانه افراد زیادی برای سفارش مورد نظر خود به جستجوی آنلاین می پردازند.
به عنوان مثال الکتروموتور چرخ سفالگری که عموماً از الکتروموتور دو سرعته یا دالاندر استفاده می شود و همچنین الکتروموتور شیر دوش برای گاوداری ها ، الکترو گیربکس صنعتی برای ماشین قالیشویی و … از موارد خاصی هستند که درخواست شده است.
الکتروموتور چگونه کار می کند؟
به طور ساده، در درون یک الکتروموتور ، یک جسم حامل جریان الکتریسیته تحت تاثیر یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد، در اثر این میدان مغناطیسی و گشتاوری که به جسم وارد می شود، درون استوانه موتور (روتور)، جسم دوران می کند. اکثر الکتروموتور دوار هستند ولی الکتروموتور خطی نیز وجود دارد.
بهترین مارک الکتروموتور چیست؟
شاید برای شما هم سوال باشد که به عنوان مثال بهترین الکتروموتور ایرانی چیست؟ یا بهترین الکتروموتور خارجی چیست؟
امروزه به دلیل گستره وسیعی که الکتروموتور ها دارند، انتخاب بهترین برند الکتروموتور ایرانی یا الکتروموتور خارجی دشوار است.
اما نکته مهم این است که بسته به نوع کاری که انتظار دارید باید الکتروموتور را انتخاب نمایید.
اگر به دنبال الکتروموتور ضد آب ، کم سرعت ، پر سرعت ، الکتروموتور کم مصرف یا پر بازده و خصوصیت هایی از این قبیل برای مصرف خود هستید، متن زیر را با دقت بخوانید تا بتوانید بهترین الکتروموتور را انتخاب نمایید.
بررسی عوامل مهم در خرید دینام صنعتی
مهمترین عواملی که در خرید الکتروموتور باید به آن توجه داشت:
شاید از نظر شما دانستن سرعت، گشتاور و قدرت برای انتخاب بهترین الکتروموتور کافی باشد اما در ادامه به 19 عامل مهم که به انتخاب الکتروموتور کمک شایانی خواهند کرد، می پردازیم.
- ولتاژ: برای ولتاژ خانگی استاندارد که 220 ولت است، نیاز به الکتروموتور تک فاز خواهید داشت و برای ولتاژ صنعتی (380 ولت) به یک الکتروموتور سه فاز نیاز دارید. به طور معمول دینام سه فاز ارزان تر هستند و کاربرد بیشتری در صنعت دارند.
- جریان: فرکانس جریان برق در ایران 50 هرتز است و باید دینام یا الکتروموتور متناسب با آن را انتخاب نمایید. فرکانس در اغلب کشور های اروپایی نیز 50 هرتز و در آمریکای شمالی 60 هرتز است.
- گشتاور خروجی: شما باید محاسبه نمایید که در بدترین حالت چقدر گشتاور خواهید داشت و اگر گشتاور زیاد است از الکتروموتور مناسب برای گشتاور زیاد یا گیربکس صنعتی بر سر راه الکتروموتور استفاده نمایید.
- سرعت: آیا در زمان کاری الکتروموتور به سرعت ثابت نیاز دارید یا مهم است که در مقاطعی موتور ثابت شود و یا سرعتش کم شود؟ در این صورت به الکتروموتور ترمز دار نیاز خواهید داشت.
- توان: مقدار توان مورد نیاز برای دینام یا همان الکتروموتور یکی از پارامترهای مهم انتخاب است. این پارامتر بر حسب کیلووات یا اسب بخار سنجیده می شود.
- چرخه کارکرد: اگر الکتروموتور شما به صورت متنناوب کار می کند، یعنی بین هر بار استارت موتور، زمانی برای سرد شدن آن موتور خاموش است، در قیاس با یک الکتروموتور دائم کار، میتوانید از دینام کوچک تری استفاده نمایید.
- چرخه عمر: برای الکتروموتور دائم کار، که قرار است هزاران ساعت بدون توقف کار کنند، ممکن است یک الکتروموتور AC یا Brushless که طول عمر بالاتری دارند استفاده شود و برای الکتروموتور کم کار، موتور DC و Universal مناسب خواهند بود.
- کاربرد خاص: در بعضی از کاربری ها مانند صنایع غذایی، نیاز است که از فولاد ضد زنگ استفاده شود. یا ممکن است دینام محافظ در برابر گرد و غبار و ضد آب مورد نیاز باشد. برای هر یک از این موارد خاص، الکتروموتور مناسب وجود دارد. این مشخصه با عنوان IP بر روی الکتروموتور درج شده است.
- اندازه فریم و پیکر بندی الکتروموتور : گاهی اوقات به دلیل محدودیت فضا، نیاز است که الکتروموتور کامپکت مورد نیاز باشد. بنابراین توجه به محل نصب، یکی از عوامل موثر بر انتخاب الکتروموتور خواهد بود.
- دمای محیط و ارتفاع نصب از سطح دریا: دمای محیط و ارتفاع نصب از سطح دریاهای آزاد تاثیر مستقیم بر توان خروجی و سلامت کاری الکتروموتور دارد.
- محل استفاده الکتروموتور: ایجاد جرقه در هر بار استارت دینام ممکن است باعث فاجعه شود. محل استفاده از الکتروموتور هم نقش ویژه ای در انتخاب الکتروموتور خواهد داشت. به عنوان مثال در معادن و مکان های دارای گازهای اشتعال زا، از الکتروموتور ضد انفجار ، موتور ضد جرقه یا دینام ضد حریق استفاده می شود.
- تولید سر و صدا: قطعات متحرک در تمام دستگاه های دوار، باعث تولید صدا می شود، لذا در محیط هایی که تولید سر و صدا مشکل زا است، مثل بیمارستان ها، باید از الکتروموتور کم صدا استفاده کرد. با انتخاب بالبرینگ مناسب و قطعات متحرک ( پروانه الکتروموتور ، براکت الکتروموتور ، فلنچ الکتروموتور ، پایه الکتروموتور و …) می توان تا حد زیادی صدای حاصل از الکتروموتور را کاهش داد.
- سیستم تهویه: آیا موتور در فضای دربسته و بدون تهویه کار خواهد کرد؟ موتورهای بدون هواکش نسبت به الکتروموتور فن دار، در برابر ورودی اجزاء خارجی حفاظت بیشتری را ایجاد می کنند اما زمان بیشتری نیاز است تا موتور آنها کاملاً سرد شود.
- قابلیت نصب تجهیزات مانیتورینگ: برای کنترل سرعت و جهت حرکت الکتروموتور، اینورتر ، انکودرها و سنسور هایی وجود دارد که می توانند اطلاعات را از موتور گرفته و به واحد مانیتورینگ انتقال دهد که موتور باید قابلیت نصب آن را داشته باشد.
- نوع استارت و استاپ: آیا در کاربری شما اقلامی جابجا می شوند که نیاز به شروع و پایان نرم و روان است؟ آیا کاربری شما میتواند در بیش از یک ولتاژ کار کند؟ دینام ها بسته به بار متناوب یا مقطعی و استارت استاپ های مداوم Duty های مختلفی دارند. اینها سوالاتی است که در زمان انتخاب الکتروموتور می تواند مورد توجه باشد.
- هزینه های نگهداری: ممکن است در نگاه اول الکتروموتور ارزان تر برای شما جذاب باشد، اما باید به هزینه های عملیاتی، مصرف برق ، از کار افتادن خط تولید و سایر عواملی که بعداً هزینه های شما را اضافه می کنند نیز توجه داشته باشید و بهترین انتخاب را انجام دهید.
- راندمان: مصرف انرژی دینام نسبت به توان خروجی با رویکرد صرفه جویی در انرژی، بسیار مهم است. امروزه الکتروموتور هایی با راندمان IE1 تا IE4 تولید می شود.
- تعمیر و نگهداری: قبل از اینکه الکتروموتور خود را انتخاب کنید، از عملی بودن استفاده از آن اطمینان حاصل کنید. به عنوان مثال اگر شما یک الکتروموتور دی سی DC نیاز دارید، آیا فردی را دارید که مرتب زغال آن را چک و تعویض نماید؟
- بار: آیا موتور شما با یک دامنه وسیع از بارگزاری در ارتباط است یا بار ثابتی دارد؟ در انتخاب الکتروموتور باید توجه داشته باشید که دینام انتخابی، گستره مورد نیاز شما برای بارگزاری را پوشش دهد.