الکتروموتور سه فاز بهطور گستردهای در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند و به دلیل سادگی نسبی، قابلیت اطمینان اثباتشده و ماندگاری طولانی، به مولد کار بسیاری از سیستمهای مکانیکی و الکترومکانیکی تبدیلشدهاند.
الکتروموتور سه فاز چیست؟
این دینام سه فاز از نمونههای موتور القایی است که بهعنوان موتور ناهمزمان نیز شناخته میشود و با استفاده از اصول القای الکترومغناطیسی کار میکند. درحالیکه موتورهای القایی تک فاز نیز در دسترس است ، این نوع موتورهای القایی کمتر در کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند اما به دلیل استفاده آنها در سیستمهای خانگی مانند جاروبرقی، کمپرسور یخچال و تهویه مطبوع بسیار مورد توجه قرار میگیرند.
از قویترین انواع الکتروموتور، الکتروموتور سه فاز است. تنوع بالای انواع الکتروموتور سه فاز این اجازه را به ما میدهد که در هر صنعتی، با در نظر گرفتن شرایط، طیف گستردهای از موتورها را برای انتخاب در دسترس داشته باشیم. در این مقاله، ما در مورد اینکه مشخصات انواع الکتروموتور سه فاز چیست بحث خواهیم کرد و همچنین موارد استفاده از الکتروموتور سه فاز را شرح داده و می توانید محصولات موتور الکتریکی سه فاز را نیز از مجموعه تکنوسعدی خریداری نمایید.
سه فاز بودن به چه معناست؟
برای درک موتورهای سه فاز، ابتدا درک کارکرد سه فاز لازم است. در تولید برق، جریان متناوب (AC) که توسط یک ژنراتور ایجاد میشود دارای ویژگی سه فاز است که دامنه و جهت آن باگذشت زمان تغییر میکند.
اکثراً توان الکتریکی منتقلشده به خانههای مسکونی، تک فاز است که به این معنی که یک هادی حامل جریان بهعلاوه یک اتصال خنثی و یک سیم اتصال زمین وجود دارد. در برق سه فاز، که در تنظیمات صنعتی و تجاری برای راهاندازی ماشینآلات بزرگتر که نیاز به انرژی بیشتری دارند، استفاده میشود، سه هادی جریان الکتریکی وجود دارد که هرکدام با اختلاففاز 120o از 2π / 3 رادیان از هم جدا کار میکنند. انواع الکتروموتور سه فاز از ولتاژ و جریان الکتریکی تغذیه میشوند که در توان ورودی سه فاز تولید میکند و سپس برای تولید انرژی مکانیکی، موتور چرخان (rotator) مورد استفاده قرار میگیرد.
مشخصات الکتروموتور سه فاز چیست؟
موتورهای سه فاز نوعی موتور AC است که نمونه خاصی از موتور چند فاز است. این موتورها میتوانند یا موتور القایی باشند ( که همچنین موتور ناهمزمان نامیده میشوند) و یا موتور سنکرون. این موتورها از سه بخش اصلی تشکیلشدهاند: استاتور، روتور و محفظه. در نظر داشته باشید که مشخصات انواع الکتروموتور سه فاز در این زمینه متفاوت نیست.
استاتور متشکل از یک سری ورقههای فولادی آلیاژی است که در اطراف آنها سیمپیچی انجام میشود و سیمپیچهای القایی، برای هر مرحله از منبع برق الکتریکی ولتاژ میگیرند. سیمپیچهای استاتور باید از منبع تغذیه سه فاز انرژی بگیرند.
روتور شامل سیمپیچهای القایی و میلههای فلزی متصل شده برای تشکیل مدار است. روتور، شافت موتور را احاطه کرده و بخشی از موتور است که برای تولید انرژی مکانیکی خروجی موتور میچرخد.
محفظه موتور روتور را با شافت موتور خود روی مجموعهای از یاتاقانها نگه میدارد تا اصطکاک شافت چرخان را کاهش دهد. این محفظه دارای درپوشهای انتهایی است که پایههای الکتروموتور ۳ فاز را نگه میدارد و یک فن را به شافت موتور متصل میکند که هنگام چرخش شافت موتور میچرخد. فن چرخان از خارج محفظه هوای محیط را میکشد و هوا را از طریق استاتور و روتور مجبور میکند تا اجزای موتور را خنک کرده و گرمای حاصل از مقاومت سیمپیچ را در سیمپیچهای مختلف پخش کند. این محفظه همچنین بهطور ,معمول قدرت پرههای مکانیکی را در قسمت خارجی میدهد که برای هدایت بیشتر گرما به هوای خارج عمل میکنند. درپوش انتهایی همچنین مکانی را برای قرار دادن اتصالات الکتریکی سه فاز به موتور فراهم میکند که برای نصب گزینههای (آپشنهای) اضافهتر استفاده میشود.
الکتروموتور سه فاز چگونه کار میکند؟
انواع الکتروموتور سه فاز با توجه به اصل القای الکترومغناطیسی کار میکنند که توسط فیزیکدان انگلیسی مایکل فارادی در سال 1830 کشف شد. فارادی متوجه شد وقتی هادی مانند سیمپیچ یا حلقه سیم در یک میدان مغناطیسی در حال تغییر قرار میگیرد، نیروی الکتریکی یا EMF القایی که در هادی ایجاد میشود. وی همچنین مشاهده كرد كه جریانی كه در یك سیم رسانا جریان مییابد، یك میدان مغناطیسی ایجاد میکند و با تغییر جریان سیم در هر دو اندازه یا جهت ، میدان مغناطیسی تغییر خواهد كرد. این امر بهصورت ریاضی با بیان پیچخوردگی میدان الکتریکی به میزان تغییر زمان شار مغناطیسی بیان میشود.
برای موتورهای القایی، هنگامیکه استاتور از یک منبع انرژی الکتریکی سه فاز تأمین میشود، هر سیمپیچ یک میدان مغناطیسی ایجاد میکند که قطبهای آن (شمال یا جنوب) با نوسان جریان AC از طریق یک چرخه کامل، موقعیت خود را تغییر میدهند. از آنجا که هر یک از سه فاز جریان AC با 120 درجه تغییر فاز میدهند، قطبیت مغناطیسی سه سیمپیچ همه در یکلحظه یکسان نیستند. این وضعیت منجر به تولید استاتور میشود که بهعنوان RMF یا میدان مغناطیسی چرخشی شناخته میشود. همانطور که روتور در مرکز سیمپیچهای استاتور قرار میگیرد، تغییر میدان مغناطیسی از استاتور باعث ایجاد جریان در سیمپیچهای روتور میشود که درنتیجه منجر به ایجاد یک میدان مغناطیسی مخالف توسط روتور میشود. میدان روتور به دنبال همسویی قطب خود با استاتور است.
میدان، در نتیجه یک گشتاور خالص به شفت موتور اعمال میکند و هنگامیکه میخواهد میدان خود را در یک راستا قرار دهد، چرخش شروع میشود. توجه داشته باشید که در الکتروموتور ۳ فاز، هیچ اتصال مستقیم برق به روتور وجود ندارد. القای مغناطیسی باعث چرخش موتور میشود.
در انواع الکتروموتور ۳ فاز، روتور به دنبال حفظ همسویی با RMF استاتور است، اما هرگز به آن دست نمییابد ، به همین دلیل موتورهای القایی را موتورهای ناهمزمان نیز مینامند.
موتورهای سنکرون مشخصاتی مشابه مشخصات الکتروموتور سه فاز دارند، با این تفاوت که در مورد موتور سنکرون ، میدانهای استاتور و روتور در یک راستا قفل میشوند بهطوریکه RMF استاتور باعث چرخش روتور باهمان سرعت چرخش دقیق (که همزمان است و بنابراین لغزش برابر است با 0).
اجزای اصلی الکتروموتور سه فاز
همانطور که گفته شد، سرعتی که توسط یک موتور AC سه فاز تولید میشود تابعی از فرکانس تأمین AC است زیرا منبع RMF در سیمپیچهای استاتور است. بنابراین، در برخی از موارد استفاده از الکتروموتور 3 فاز استفاده از ورودی جریان AC برای تولید یک ورودی فرکانس کنترلشده به موتور، توصیه میشود که به کمک آن کنترل سرعت موتور ممکن میشود. روش دیگری که میتواند برای کنترل سرعت موتور استفاده شود، تغییر لغزش است (که قبلاً توضیح داده شد). در صورت افزایش لغزش، سرعت موتور (یعنی سرعت روتور) کاهش مییابد.
موتور القایی را موتور غیر همزمان هم مینامند زیرا در سرعتی غیر از سرعت همزمان کار میکند. مانند هر موتور الکتریکی دیگر، موتورهای القایی دارای دو قسمت اصلی هستند, روتور و استاتور که البته در مدل غیر همزمانی کمی متفاوتتر عمل میکنند.
استاتور
همانطور که از نام مشخصشده استاتور یک قسمت ثابت از موتور القایی است. منبع تغذیه سه فاز به استاتور موتور القایی داده میشود.استاتور موتور القایی سه فاز از سه قسمت اصلی تشکیلشده است:
قاب استاتور
- هسته استاتور
- سیمپیچ استاتور یا سیمپیچ صحرایی
- قاب استاتور
روتور
روتور بخشی چرخشی از موتور القایی است. روتور از طریق شفت به بار مکانیکی متصل میشود. روتورهای موتور القایی سه فاز به این دستهها تقسیم میشوند:
- Slip Ring Rotor
- Wound Rotor
- Phase Wound Rotor
بدنه
عملکرد اصلی آن پشتیبانی از هسته استاتور و سیمپیچ میدان است. بدنه بهعنوان یک پوشش عمل میکند و از تمام قسمتهای داخلی دستگاه محافظت و مقاومت مکانیکی ایجاد میکند. این قاب یا از فولاد ساختهشده یا از قالب آلیاژ ساختهشده است. قاب الکتروموتور ۳ فاز باید محکم باشد زیرا طول فاصله هوای موتور القایی سه فاز بسیار کوچک است. در غیر این صورت ، روتور با استاتور متحدالمركز باقی نخواهد ماند و این باعث كشش مغناطیسی نامتعادل میشود.
هسته استاتور
وظیفه اصلی هسته استاتور حمل شار متناوب است. بهمنظور کاهش تلفات جریان گردابی ، هسته استاتور پوشانده میشود. این نوع پوشش از آلیاژ ساختهشده است که ضخامت آن در حدود 0.4 تا 0.5 میلیمتر است. تمام مهر زنیها باهم مهر میشوند تا هسته استاتور تشکیل شود ، سپس در یک قاب استاتور قرار میگیرد. مهرومومها بهطورکلی از فولاد سیلیکون ساختهشدهاند که باعث کاهش افت هیسترزیس میشوند.
سیم پیچ استاتور یا سیم پیچ میدان
شکافهای حاشیه هسته استاتور الکتروموتور ۳ فاز ، سیمپیچهای سه فاز را نگه میدارند. این سیمپیچ سه فاز از طریق منبع تغذیه سه فاز تأمین میشود. سه مرحله سیمپیچ بسته به نوع استفاده از روش شروع در ستاره یا دلتا به هم متصل میشوند.
موارد استفاده از الکتروموتور سه فاز
اکثراً سیستم سه فاز برای تأمین قدرت موتورهای قویتر استفاده میشود، به همین دلیل استفاده از آن در صنایع کاربرد بیشتری دارد و بهندرت از آنها در خانههای مسکونی استفاده میشود. برخی از موارد استفاده از الکتروموتور ۳ فاز عبارتاند از:
- بوستر پمپهای بزرگ
- پمپهای روغن شرکتی
- موتورهای الکتریکی پره دار
- بالابر های صنعتی
- جرثقیل های بزرگ
تابلو برق الکتروموتور
داشتن تابلو برق برای تامین برق مورد نیاز پمپ و الکتروموتور چه اهمیتی دارد؟ اکثر پمپها و الکتروموتورها دارای تنظیمات تقسیم انرژی ورودی و خروجی خود نیستند؛ ازاینرو در تمام مدت، به یک میزان مشخصی انرژی دریافت میکنند و به میزان مشخصی انرژی دفع میکنند. اگر میزان سیالات ورودی به این پمپها و یا میزان کارکرد مورد نیاز برای الکتروموتورها همیشه یکسان بود، این امر مشکلساز نبود، اما حقیقت این است که این عوامل متغیر هستند و ممکن است گاهی اوقات زیاد و کم شوند.
به همین دلیل شاید لازم نباشد که پمپ و یا الکتروموتور تمام مدت در حداکثر انرژی خود کار کند و در شرایطی که لازم نیست این مقدار انرژی را هدر دهند. شاید هم این دستگاهها در شرایطی قرار بگیرند که نیاز باشد از حداکثر توان خود و یا گاهی اوقات حتی بیشتر، کار کنند تا بتوانند کارکرد موردنیازشان را انجام دهند! اینجاست که تابلوهای برق به کمک شما میآیند. نحوه عملکرد تابلو برق بوستر پمپ بهطورکلی به این شکل است که میزان برق ورودی به آنها را کنترل میکند و تنظیمات مختلفی را برای شما مهیا میسازد تا بتوانید با توجه به شرایط آنها را تغییر دهید تا از انرژی ورودی، حداکثر استفاده را ببرید.
سیم پیچی الکتروموتور سه فاز
در سیم پیچی الکتروموتور 1 فاز و سه فاز همانطور که گفته شد تفاوت چندانی وجود ندارد و باید همان مراحل را طی کنید، اما به دلیل پیچیدهتر بودن الکتروموتور سه فاز، چند مرحله به کار شما اضافه میشود.
موتورهای القایی سه فاز معمولاً در 220/230 ولت و 50/60 هرتز در ایالات متحده ارائه می شوند که همانند الکتروموتور تک فاز، این استاندارد نیز در ایران رعایت میشود. (در برخی مواردی که انرژی بالایی مورد نیاز است ممکن است 460 ولت نیز ارائه شود. موتورهای سه فاز می توانند با سرعت ثابت یا با VFD (درایو فرکانس متغیر) برای کاربردهای با سرعت متغیر کار کنند.
برای یک موتور سه فاز 3 سیم، ما رنگ سیم یکسان داریم. 3 مرحله از منبع تغذیه با L1 (R) ،L2 (S) و L3 (T) برچسب گذاری می شوند. قرمز را به L1 (R)، سفید را به L2 (S) و سیاه را به L3 (T) وصل کنید. برای موتورهای نوع جعبه ترمینال، ترمینال ها با U ،V و W برچسب گذاری می شوند. فرمول سیم پیچی الکتروموتور یکسان است. برای تغییر جهت چرخش، هر دو اتصال بین R ،S و T را تغییر دهید.
سیم پیچی متحدالمرکز
در این نوع سیم پیچی، در یک گروه از کلان، گام کلاف ها برابر نیست و کلاف ها باید به گونه ای دور هم بپیچند که مرکز آنها بر منطبق بر یکدیگر شود. گام هر یک از کلاف های بیرونی، ۲ شیار بیشتر از گام کلانی است که در درون و یا مجاور آن قرار گرفته است. البته از این نوع سیم پیچی، بیشتر در موتور های تک فاز استفاده می شود.
سیم پیچی کلاف مساوی
در این نوع سیم پیچی، تمام کلاف ها در سیم پیچی، گام مساوی دارند. به همین جهت، جهت سیم بندی آنها می توان از قالب هایی با اندازه برابر استفاده کرد. در روش متحدالمرکز سیم کمتری در مقایسه با نوع کلاف مساوی مورد استفاده قرار می گیرد، در نتیجه تعداد دور هر کلاف، ساده تر محاسبه می شود.
الکتروموتور تک فاز چیست؟
الکتروموتور یک موتور الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. الکتروموتور تک فاز، الکتروموتوری با گشتاور راه اندازی متوسط است که در دو نوع تک خازن و دو خازن (رله ای) تولید می شود. کاربرد الکتروموتور تک فاز در صنایع مختلف بسیار زیاد است. از بهترین الکتروموتور های تک فاز، محصولات شرکت موتوژن می باشد. مدل الکتروموتور های تک فاز تا 4 کیلو وات در بازار موجود می باشند که به الکتروموتور های 5.5 اسب 1 فاز نیز شهرت دارند.
انواع الکتروموتور تک فاز را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- موتور القایی تک فاز (فاز تقسیم ، خازن و قطب چاکدار (سایهدار) و غیره)
- موتور هماهنگ تک فاز
- موتور دافعه و غیره.
ما از سیستم برق تک فاز بیشتر از سیستم سه فاز برای اهداف داخلی ، اهداف تجاری و تا حدودی در مصارف صنعتی استفاده می کنیم. زیرا ، سیستم تک فاز از یک سیستم سه فاز مقرون به صرفه تر است و برق مورد نیاز در اکثر خانه ها ، مغازه ها ، دفاتر کار کم است ، که به راحتی توسط یک سیستم الکتروموتور 1 فاز برطرف می شود. موارد استفاده از الکتروموتور تک فاز به دلیل ساده بودن ساخت و تعمیر آن بسیار زیاد است. با توجه به تمام این مزایا، کاربرد الکتروموتور 1 فاز شامل موارد زیر می باشد:
- جاروبرقی ها
- فن ها
- ماشین های لباسشویی
- پمپ های سانتریفیوژ
- دمنده ها
- ماشین لباسشویی ها
الکتروموتور های چینی
جای تردیدی نیست که امروزه چین تبدیل به یکی از قدرتمندترین قطبهای اقتصادی جهان شده است. محصولات چینی در زمینههای مختلف، با مدیریت درست به بازار جهانی عرضه شدهاند. الکتروموتور چینی نیز در دسته کالاهایی قرار دارد که در بازار ایران، به راحتی یافت میشود
و از کیفیت معقولی نیز برخوردار است. در این مقاله بهترین الکتروموتور چینی را نام برده و لوازم آن را بررسی می کنیم، همچنین قیمت حدودی و نحوه خرید انواع الکتروموتور ها را بررسی خواهیم کرد.
محصولات چینی، هیچگاه از شهرت خوبی در جهان برخوردار نبودند. اکثر کالاهای درجه دو و سه چینی به دید کالاهای کم عمر و کیفیت پایین، شناخته میشوند. کالاهای درجه یک چینی اما، کالاهای مرغوب و با کیفیتی هستند که عمر بالایی هم دارند. درنتیجه، نگاه کردن به الکتروموتور چینی و دیگر کالاهای ساخت چین، به عنوان کالای بیکیفیت، اشتباه است. دلیل بیکیفیت بودن بعضی از کالاهای درجه دو و درجه سه چینی، قیمت بسیار پایین آنهاست. زمانی که یک کالا قیمتی پایینتر از قیمت موجود در بازار دارد، باید تمامی عوامل آنرا درنظر گرفت. به عنوان مثال، قیمت پایینتر میتواند نشان دهنده مواد اولیه ارزان قیمت و بیکیفیت باشد. اگر به دنبال بهترین الکتروموتور چینی مناسب شرایط خود هستید، باید تمامی این عوامل را درنظر بگیرید.
سخن آخر
قیمت الکتروموتور سه فاز به عوامل زیادی ازجمله جنس بدنه نوع پمپ و کارایی آن دارد بهعنوانمثال، هرچه سیالات موردنظر چسبندهتر باشند درزمینه پمپ قیمت دینام نیز افزایش مییابد. اگر الکتروموتور شما قرار است در معرض آبوهوا و باد و باران قرار بگیرد باید بدنه ضدزنگ و ضد آب آن را تهیه کنید که قاعدتاً قیمت الکتروموتور شما را افزایش میدهد.
مهمترین عامل در صرفهجویی انتخاب مدل و نوع الکتروموتور مناسب است که بیشترین کارایی را با کمترین هزینه متناسب با شرایطت شما عرضه کند. برای دریافت مشاوره و خرید الکتروموتور سه فاز میتوانید با شرکت وست پمپ ایران تماس حاصل فرمایید و با متخصصان ما مشورت کنید و همچنین جدیدترین لیست قیمت الکتروموتور سه فاز را نیز دریافت کنید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید.