الکتروموتور تک فاز جریان متناوب
اگر دو سر یک موتور سه فاز ۲۳۰/ ۴۰۰ ∆/ג به ولتاژ متناوب ۲۳۰ ولت وصل کنیم، موتور صدا داده، و روتور آن به حالت لرزش در می آید ولی نمی چرخد. در این حالت، اگر با وسیله ای مثلاً با دست، روتور را در جهتی بچرخانیم، به حرکت درآمده، روتور در همان سمت می چرخد، جریان متناوب تک فاز میدان مغناطیسی تولید می کند که متغیر است ولی دوار نیست.
اگر در حالتی که سیم پیچ استاتور به شبکه وصل است روتور را بگردانیم، از عکس العمل میدان ناشی از جریان القایی در روتور، میدان مغناطیسی استاتور تبدیل به یک میدان گردان می شود که دامنه آن ثابت نیست اما می تواند گشتاور لازم در جهت گردش روتور ایجاد کند. این نتیجه، ایده ای برای ساختن موتورهای تک فاز است. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که علاوه بر جریان متناوب سه فاز، با جریان متناوب دو فاز نیز می توان حوزه دوار ایجاد کرد.
در این صورت، اگر در شیارهای استاتور یک موتور آسنکرون، دو دسته سیم پیچ قرار دهیم که شروع دسته دوم نسبت به دسته اول ۹۰ درجه اختلاف مکان داشته باشد، چنان چه این دو سیم پیچ به جریان دو فاز (جریان دو فاز دارای اختلاف فاز ۹۰ درجه بین دو فاز است) متصل شود، در داخل استاتور میدان دوار ایجاد می شود.
از این موضوع می توان برای ساختن موتورهای تک فاز استفاده کرد. موتورهای تک فاز از نظر شکل ظاهری شباهت بسیاری به موتورهای سه فاز روتور قفسه ای دارد؛ یعنی قسمت های مختلف موتور از قبیل استاتور، روتور، یاتاقان، تخته کلم و غیره به همان شکل هستند، تنها تفاوت آن ها در تعداد سیمهای استاتور است. به همین دلیل است که اتصالات داخلی تخته کلم نیز با موتور سه فاز متفاوت است.
اساس کار موتورهای القایی تک فاز مانند موتورهای سه فاز آسنکرون است. یک میدان مغناطیسی دوار در استاتور ایجاد شده با القاء جریان در روتور، سبب ایجاد گشتاور چرخشی روتور می گردد. رابطه تعداد قطب و تعداد دور حوزه دوار، تعداد دور روتور، لغزش، سرعت لغزش، رابطه فرکانس با دور روتور از رابطه موتورهای سه فاز القایی پیروی می کند.