امروزه، موتورهای الکتریکی کاربردهای فراوان و متنوعی در صنایع پیدا کرده اند. در تمامی کارخانه ها یا واحدهای صنعتی، می توان انواع موتورهای الکتریکی را پیدا کرد که با اندازه ها و توان های مختلف، بارهای گوناگون را به حرکت در می آورند.
آن دسته از ماشین های الکتریکی گردان که انرژی الکتریکی را دریافت کرده و تبدیل به انرژی مکانیکی می کنند، الکتروموتور نامیده می شوند. امروزه، محور اصلی تمام صنایع الکتروموتورها هستند.
این موتورها در چهار نوع کلی زیر وجود دارند:
الکتروموتورهای DC
آسنکرون یا القایی
سنکرون
مخصوص
در این میان موتورهای القایی به دلیل سادگی ساختمان و اطمینان بالا و نیاز کم آنها به تعمیرات، از کاربرد گسترده ای در صنایع برخوردارند. این موتورها بسته به نوع تغذیه در دو نوع سه فاز و تک فاز تولید و در بازار عرضه می شوند.
موتورهای القایی سه فاز معمولاً در صنایع و در توان های بالا در دو سطح ولتاژ فشار ضعیف و فشار متوسط مورد استفاده قرار می گیرند، در حالی که موتورهای القایی تک فاز بیشتر در توان های کوچک ساخته شده و قدرت آنها از ۵/۷ کیلووات بالاتر نمی رود.
انواع الکتروموتور
الکتروموتورها انواع مختلفی دارند :
الکتروموتورهای جریان مستقیم
عبارتند از؛ موتور تحریک مستقل جریان مستقیم، موتور تحریک سرخود جریان مستقیم (موازی)، موتور سری جریان مستقیم، موتور سری – موازی (کمپوند) جریان مستقیم
الکتروموتورهای جریان متناوب تک فاز
الکترو موتورهای جریان متناوب سه فاز
موتورهای الکتریکی AC
با گسترش شبکه های جریان متناوب و استفاده از برق سه فاز به عنوان برق صنعتی، قسمت های زیادی از صنعت، روی محور الکتروموتورهای جریان متناوب و خصوصاً موتورهای سه فاز کار می کنند، و مهم تر اینکه الکتروموتورهای جریان متناوب نسبت به موتورهای جریان مستقیم دارای ساختمان ساده تر، عمر مفید بیشتر و تعمیر و نگهداری راحت تری هستند. به همین دلایل، در اغلب کارخانجات و کارگاه ها بجز در موارد خاصی از موتورهای جریان متناوب استفاده می شود. موتورهای AC از اجزای زیر تشکیل می شوند.
موتورهای الکتریکی AC، انرژی الکتریکی را جذب و به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند. این گونه موتورها به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- موتورهای سنکرون
۲- موتورهای آسنکرون
۱- موتورهای سه فاز سنکرون
در این موتورها، تعداد دور روتور (گردنده) برابر تعداد دور حوزه مغناطیسی سیم پیچ های استاتور (قسمت ساکن) است. به همین دلیل به آنها «موتورهای سنکرون» یا «همزمان» می گویند. این موتورها ساختمان پیچیده، راه اندازی مشکل، تعمیر و نگهداری با هزینه زیادی دارند و به همین دلیل به جز در موارد خاصی مورد استفاده قرار نمی گیرند و معمولاً از آن ها به عنوان مولدهای جریان متناوب استفاده می شود.
موتور سه فاز آسنکرون
این موتورها برخلاف موتور سنکرون، همیشه تعداد دور روتور آن ها کمتر از تعداد دور حوزه مغناطیسی دوار استاتور است. به همین دلیل به آن ها موتورهای «آسنکرون» یا «غیرهمزمان»، گفته می شود. برای راه اندازی موتورهای آسنکرون از یک منبع جریان متناوب استفاده می شود و ولتاژ متناوب به سیم پیچی استاتور اعمال شده، در نتیجه عبور جریان از سیم پیچ های استاتور، میدان مغناطیسی دوار تولید می کند.
این میدان، روتور (قسمت گردان) را حامل جریان می کند و در اثر نیروی وارد شده از طرف میدان دوار به روتور موجب حرکت آن می شود. در موتورهای سنکرون از دو منبع ولتاژ استفاده می شود به سیم پیچ های استاتور منبع ولتاژ متناوب و به سیم پیچ های روتور منبع ولتاژ مستقیم اعمال می شود. موتورهای آسنکرون به دلیل سادگی ساختمان و نداشتن کلکتور بیش تر از موتورهای سنکرون در صنعت به کار می روند موتورهای آسنکرون به صورت تک فاز و سه فاز کاربرد فراوانی دارند.
موتورهای آسنکرون یکی از انواع پرکاربرد موتورهای الکتریکی است که تنها دارای یک سیم پیچ بوده که در قسمت ساکن (استاتور) قرار دارد و به سیم پیچ استاتور معروف است. این سیم پیچ از جریان متناوب تغذیه می شود. چون جریان القایی روتور بر اثر القای الکترومغناطیسی صورت می گیرد به این نوع موتورها، موتورهای القایی نیز می گویند.
برای راه اندازی الکتروموتورها از مدارات فرمان و کنتاکتور بهره گرفته می شود. اشنایدر الکتریک با دارا بودن رنج وسیع کنتاکتور و رتبه برتر در کیفیت این محصول، حرف اول را در جهان می زند.