بهمنظور هدایت انرژی الکتریکی، سیم پیچ الکتروموتور طراحی شده است. با تعبیه استاتور و روتور در مرکز سیم پیچ و عملکرد این دو بخش به صورت هماهنگ، حفظ ثبات جریان برق امکان پذیر می گردد.
عملکرد سیم پیچ الکتروموتور چگونه است؟
در یک موتور الکتریکی به واسطه سیم پیچ هایی که به دور استاتور پیچیده شده اند، جریان الکتریکی منتقل شده و مبدل شدن آن به انرژی مکانیکی میسر می گردد. سیم پیچ الکتروموتور که حول استاتور قرار دارد با ایجاد یک میدان مغناطیسی منجر به چرخش روتور، در حین عبور جریان می شود. گشتاور حاصل از جریان تولید شده به چگالی سیم و پیچیدگی سیم ها وابسته است.
سیم پیچ الکتروموتور از چه موادی تشکیل شده است؟
سیم کشی یک سیم پیچ الکتروموتور از مهم ترین و اساسی ترین بخش های آن می باشد. مواد مختلف در وزن، استحکام، انعطاف پذیری و رسانایی و در نهایت عملکرد سیم پیچ و به طور کلی موتور تأثیرگذار است.
مس
جنس سیم ها غالباً از نوع مس می باشد. سیم مسی به دلیل هزینه کمتر، رسانایی خوب و شکل پذیری راحت، برای این کاربرد بهترین گزینه است. در سیمپیچ الکتروموتور در راستای کاهش گرمای تولید شده، حول سیم مسی را یک لایه نازک لعاب یا لاک در بر می گیرد، این امر به منظور جلوگیری از آسیب به عملکرد سیم پیچ ناشی از گرما ضروری است. در کنار مزیت های مس، باید به وزن بالا و تراکم آن نیز توجه داشت. استفاده از مس همچنین در محیط های با شرایط سخت مانند دمای بالا توصیه نمی شود.
آلومینیوم
از نظر فاکتور وزن، سیم پیچ الکتروموتور آلومینیومی بهترین انتخاب می باشد. اما باید توجه داشت که از نظر رسانایی نسبت به مس ضعیف تر بوده و همچنین به دلیل قطر بیشتر سیم ها باید موتورهای بزرگتری برای آن تعبیه شود. آلومینیوم در اثر حرکات مداوم انعطاف پذیری خود را از دست داده و به راحتی می شکند. از دیگر معایب آلومینیوم می توان به پتانسیل بالای خوردگی و دشواری در تمیز نگه داشتن کانتکت ها اشاره کرد که منجر به افزایش مقاومت موضعی و پتانسیل شکست حرارتی نقطه اتصال می شود. برای بهبود کارآیی آلومینیوم و رفع نواقص مورد انتظار، ترکیب آن با فلزات دیگر توصیه می شود.
طلا و نقره
این جنس از سیم ها، مقاومت کمتری دارند اگرچه در مقایسه با آلومینیوم و مس در برابر خوردگی عملکرد بهتری نشان می دهند. هدایت الکتریکی در سیم پیچ الکتروموتور از جنس نقره، بهتر از مس است. اما گران بودن این دو ماده نسبت به مس مسئله ای مهم می باشد که استفاده از آنها را مشکل کرده است.
نانو لولههای کربنی (CNT)
الیاف و نخ های نانولوله کربنی دارای رسانایی بالاتر از مس (در سطح مولکولی)، انعطاف پذیری بالا، مقاومت خوب و وزن سبک هستند که همه این خواص آن را تبدیل به گزینه ای محبوب در تولید سیم پیچ الکتروموتور کرده است. این مواد همچنین در موتورهایی که در فرکانس های بالاتر عمل می کنند گزینه بهتری نسبت به مس می باشند. گران بودن این مواد حتی نسبت به طلا و نقره تنها عاملی است که استفاده از آنها را با مشکل مواجه کرده است.
ملزوماتی که در سیم پیچ الکتروموتور باید رعایت شود
نحوه پیچیدن سیم
نحوه پیچیده شدن سیم ها از ضروری ترین مواردی است که باید رعایت شود. در راستای عملکرد بهتر سیم پیچ الکتروموتور، سیم ها به درستی در زیر هر لایه پیچیده می شوند. به منظور پیچیدن سیم ها از سیم پیچی wild نیز می توان استفاده کرد. اگرچه این نوع سیم پیچی باعث کاهش ضریب پر شدن سیم و ناکارآمدی آن می گردد. فرایندهای سیم پیچی به چند طریق خطی، تراکتی، فنّاوری سوزنی و فناوری هسته حلقه ای انجام می گیرند.
گیج سیمی
دیگر عاملی که در هنگام تولید سیم پیچ الکتروموتور باید مورد توجه قرار گیرد، تعیین گیج سیمی می باشد. گیج سیمی بزرگتر به معنای تولید انرژی بیشتر می باشد اگرچه در این حالت، ساختاربندی و کاهش تعداد سیم پیچ ها مشکل است. گیج سیمی کمتر با وجود اینکه تعداد سیم پیچ های کمتری دارد اما در عین حال کارآمدی پایین تری نیز از خود نشان می دهد.
کاهش فضای خالی بین سیم ها
این مسئله به همان عامل پیچیده شدن سیم در ارتباط است. هر چه ضریب پر شدن سیم پیچ الکتروموتور بالاتر باشد، میزان فضای مرده کمتر شده و در نهایت کیفیت بهتری از سیم پیچ به دست می آید. اگرچه کاهش این فضای مرده امری دشوار می باشد. بنابراین دقت در پیچیده شدن سیم و جایگذاری آن در رسیدن به این هدف امری ضروری است.